Trend analizi seçilen kalemlerin yıllara göre gelişimini gösterir. Birbirini izleyen dönemlere ait kalem verisindeki artış ve azalışların yüzde olarak gösterilmesidir. Bu analizi yaparken baz yılın mümkün oldukça geçmiş dönemi kapsamaması ve enflasyonun üzerindeki etkisini de hesaplamak önemlidir.

EğilimYüzdesi=(Analiz Yılı Kalem Verisi/Kalemin Baz Yıl Verisi)x100

Bu analizde hesabın tamamını 100 ifade eder. Örneğin sonucumuz 120 çıktı diyelim. Hesabın tamamı 100 ve sonucumuz 120 olduğu için %20’lik bir artış meydana gelmiştir.

Örneğin kalem verimiz stoklar ve yıl verileri aşağıdaki gibi olsun:

2015 Stok Verisi = 16.000

2017 Stok Verisi = 18.000

2018 Stok Verisi = 20.000 olsun.

Baz yılımızın ise 2015 olduğunu varsayalım. 2018 trend analizini, eğilim yüzdesini bulalım.

(20.000/16.000) x 100 = 125

Sonuca göre %25’lik bir artış olmuştur.

Basit bakkal hesabı aslında çok da bir şey yok değil mi?

Yatay Analiz (Karşılaştırmalı Tablolar Analizi)

Yatay analiz ile firmanın dönemler arasındaki gerçekleştirdiği değişimin bulunmasıdır. Çıkan sonuç ile firma değerlendirilir. Trend analiz ile çok benzerdir. Aralarındaki fark yatay analiz de hesaptaki artış değeri alınırken, trend analizinde hesabın tümü alınmaktadır.

Yatay Analiz = (Kalem Hesaptaki Artış veya Azalış / Kalem baz Yılı Verisi) x 100

Yine aynı örnek üzerinden devam edelim:

2015 Stok Verisi = 16.000

2017 Stok Verisi = 18.000

2018 Stok Verisi = 20.000 olsun.

Baz yılımızın ise 2015 olduğunu varsayalım. 2018 yılı stoklar yatay analizini yapalım.

((20.000-16.000) / 16.000) * 100 = 25,

Yatay analize göre stoklar %25 artmıştır.

Örnekler üzerinde görüldüğü gibi Trend Analizi ve Yatay Analiz aynı sonuçları verir.

Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi)

Dikey analiz kalem hesabın yer aldığı ana hesap içerisinde ki oransal ağırlığını ifade eder. Bu analiz türünde geçmiş yıl verileri alınmaz. İlgili yılın verileri ile hesaplanır. Bulunan değerler firmalar arası karşılaştırılır. Aynı zamanda finansal yapıda meydana gelen değişikleri izlemek için faydalı bir finansal tablo analiz yöntemidir.

Dikey Analiz = Kalem Hesap Verisi/Ana Hesap Verisi

Örneğin stokların oransal ağırlığını bulalım.

Stoklar = 180.000

Toplam Aktif = 800.000 olsun.

(Stoklar aktiflerde yer aldığı için toplam aktif alınmıştır.)

(180.000 / 800.000) x 100 = 22.5

Sonuca göre stokların dikey analizi (oransal ağırlığı) %22,5 çıkmaktadır.

Evet artık finansal tablo analizini de öğrenmiş oldunuz. Her ne kadar bu oranları bilanço dönemlerinde aracı kurumlar paylaşsa bile hem anlamlandırabilmeniz hem de kafanızda oturtabilmeniz için birkaç bilançoyu inceleyerek bu oranları kendiniz hesaplamanız çok faydalı olacaktır. Aracı kurumlar dışında bazı fintech firmaları da bu oranları kendi sitelerinde düzenli olarak paylaşmaktadır.