Hisse Senedi Piyasası'nda, işlem gününde (T) gerçekleşen işlemlerin takası, işlem gününü izleyen ikinci iş günü (T+2) aşağıda belirtilen ilkeler çerçevesinde gerçekleştirilir. Netleştirme: Aracı kuruluşların, iki seans süresince gerçekleştirilen işlemlerinde, hisse bazında ve toplam olarak netleştirme yapılır. Aynı tarihli iki seans süresince, bir hisse senedinden hem satış hem de alış işlemi yapan aracı kuruluş, satış toplamı alış toplamına mahsup edilerek çıkan net bakiyeye göre söz konusu hisse senedinden takasa borçlandırılır veya alacaklandırılır. Tüm hisse senetlerindeki alış veya satışlarının bedelleri ise genel olarak netleştirilir ve aracı kuruluşun alış tutarları fazla ise takasa borçlu, satış tutarları fazla ise takastan alacaklı olur. Günlük netleştirme uygulanır. Günler arasında yükümlülük ve alacak geçişi mümkün değildir.

Teslim Karşılığı Ödeme: Aracı kuruluşlar takas merkezine olan borçlarını kapatmadıkça, takastan olan alacakları kendilerine ödenmez. Borcun kısmen kapatılması halinde alacak, kapatılan borca orantılı olarak ödenir. Aracı kuruluşların takas borçları karşılığında alacaklarına bloke konması en likitten en az likide doğru, borçların kapatılması durumunda blokelerin kaldırılması da en az likitten en likide doğru gerçekleştirilir. Hisse senetleri için uygulanan likidite sırası; Ulusal Pazar (BİST 100 Endeksi), Ulusal Pazar (Endeks dışı), İkinci Ulusal Pazar, Kurumsal Ürünler Pazarı (BİST 100 End.), Kurumsal Ürünler Pazarı (Endeks dışı), Gözaltı Pazarı ve Gelişen İşletmeler Piyasası şeklindedir.

Kaydi Takas: Takasa olan para borçları ile takastan olan para alacakları hesaben ödenir. Takasa olan kıymet borçları aracı kuruluşlarca müşteri hesaplarından virman (borç kapatma) suretiyle kapatılır. Aracı kuruluşların takastan olan alacakları ise saklama hesaplarına virman (alacak aktarımı) suretiyle aktarılır. Takas hesaplarına fiziken kıymet tevdiatı veya takas hesaplarından fiziken kıymet teslimi mümkün değildir.

Merkezi Takas: Borsa Yönetim Kurulu'nca kapsam dışında tutulanlar hariç, bütün Borsa işlemlerinin takasının Takas Merkezi'nde yapılması zorunludur.

Aynı Gün Valörlü İşlemler: Prensip olarak takas gününde takas borcunu kapatan aracı kuruluşlar, aynı gün içinde takas alacaklarını alırlar.

T günü (işlem günü) işlemlerinden dolayı T+2 günü (işlemi izleyen ikinci iş günü) takasa hisse senedi borcu olan aracı kuruluşlar borçlarını; Fiziki teslim, müşteri hesabından virman, başka bir kurum hesabından virman yollarından birini veya birkaçını seçerek kapatırlar. BİST’ten T gününde online olarak alınan sözleşme bilgileri ile üye bazında ve müşteri detaylı netleştirme, Takasbank sisteminde yapılarak müşteri detayında oluşturulan net borç/alacak bilgileri, T+0 akşamında Takasbank sisteminden MKK sistemine transfer edilir. T+0 günü MKK’ya gönderilen müşteri detayında borç alacak bilgileri, MKK sisteminde müşteri hesap kontrolleri yapıldıktan sonra, hata kodları ile birlikte Takasbank sistemine aktarılır. MKK’dan gelen bu bilgilere göre, üye ve müşteri alt hesabı detayında oluşturulan netleştirme sonuçları T günü, Takasbank üye ekranlarına yansıtılır. Aracı Kurumlar, söz konusu bilgileri işlem günü (T) takas ekranlarından izleyebilir ve herhangi bir yanlışlık tespit etmeleri halinde düzeltme işlemlerini Borsa’ya bildirirler.

Aracı kurumun talebine göre, MKK sisteminde yatırımcı bazında netleştirme bilgileri doğrultusunda; satış yapmış olan ve bu nedenle T+2 günü kıymet teslim yükümlülüğü bulunan yatırımcı hesaplarında yer alan kıymetlere, net borç miktarı kadar Takas amaçlı virman blokaj talimatları oluşturularak mevcut bakiyeler için blokaj işlemi yapılır. (T+0 akşamı). Yeterli bakiye olmayan borçlu hesaplar için de hesaba kıymet geldikçe, takas borcu miktarına ulaşıncaya kadar blokaj işlemi otomatik gerçekleştirilir. Aynı şekilde, alacaklı yatırımcı bilgileri doğrultusunda T+0 akşamı aracı kurum takas havuzlarından yatırımcı hesapları yönünde T+2 valörlü alacak talimatları oluşturulur. Alım satım netleşmiş işlem bilgileri Takasbank ve MKK ekranlarından üyelerce raporlanabilir. Takas amaçlı virman blokajının otomatik olmasını istemeyen kurumlar, takas gününde müşteri serbest hesabından söz konusu blokaj hesabına aktarım yaparak takas borçlarının kapatılması işlemlerini başlatır. T+0 günü netleştirilmiş ve MKK tarafından müşteri hesap durumları kontrol edilmiş kayıtlar, Takasbank üye ekranlarına yansıtılır ve aracı kurumlar işlem bilgilerini söz konusu kayıtlar üzerinden kontrol ederler. Üyeler, herhangi bir hata tespit etmeleri durumunda T+1 saat 17:00’ye kadar hatalı sözleşme ile ilgili düzeltme taleplerini BİST’e bildirirler. T+1 günü BİST’e iletilen düzeltme taleplerinin Takasbank’a transfer edilmesi ile Takasbank sisteminde yeniden müşteri detaylı netleştirme yapılır. T gününde yapılan netleştirme sonuçları ile düzeltmelerden sonra yapılan netleştirme sonuçlarının karşılaştırması ile elde edilen farklar, MKK’ya bildirilir. MKK sisteminde gerekli talimat güncellemeleri yapılır. MKK sisteminde, Takasbank tarafından gönderilen fark dosyasına istinaden, T gününde gerçekleştirilen takas amaçlı virman blokaj işlemleri ile talimat işlemlerinde gerekli güncelleme yapılır. T+0 gününde yapılan kontroller tekrar yapılarak Takasbank sistemine gönderilir MKK’dan gelen bu bilgilere göre, üye ve müşteri alt hesabı detayında oluşturulan netleştirme sonuçları, Takasbank üye ekranlarına yansıtılır.

BİST Hisse Senetleri Piyasası’nda işlem yapılan hisse senetlerinin kaydileşmiş olma zorunluluğu vardır. Bu nedenle, fiziki hisse senetleri ile takas yükümlülüğünün yerine getirilebilmesi için, söz konusu hisse senetlerini en geç takas gününe kadar kaydileştirmek gerekmektedir. Fiziki hisse senetlerinin kaydileştirilmesi talebi aracı kuruluş tarafından MKK’ya yapılarak hisse senetleri Takasbank’a teslim edilir. Aracı kurumdan teslim alınan hisse senetleri kaydileştirilme amacıyla MKK sistemine bildirilir ve hisse senetleri MKK adına saklamaya alınır. T+2 sabahı, MKK sisteminde satış yapmış müşteri hesaplarından satışı yapılan kıymetler takas amaçlı virman blokajı hesaplarından aracı kurumun takas havuz hesabına aktarılır. Aracı kurum takas havuzuna aktarılan kıymetler ile, aracı kurumun takas borcunun kapanması amacı ile Takasbank Takas Havuzu’na aktarım işlemleri ve kurum içi takas amaçlı alacaklı müşteri hesaplarına virman işlemleri aracı kurumun onayı ile MKK sistemi tarafından otomatik olarak yapılır. Takas işlemleri, MKK nezdinde açılan Takasbank Takas Havuz Hesabı üzerinden yapılır. MKK, Takasbank’a MKK nezdindeki Takas Havuz Hesabı hareketlerini eş zamanlı olarak iletir. Takasbank, MKK’dan gönderilen, üye havuz hesabından Takasbank Takas Havuz hesabına aktarılan kıymet ve adet bilgilerine göre borç kapatma işlemini gerçekleştirir.

Aracı kurum takas yükümlülüğünün, başka bir kurumdan virman yoluyla gelecek kıymetler ile yerine getirilecek olması durumunda, müşteri hesabına virmanlanan hisse senetleri, “müşteri hesabından virman” yoluyla Takasbank Takas Havuz Hesabına aktarılarak, aktarıma ilişkin bilgiler MKK sisteminden Takasbank’a gönderilir ve Takasbank nezdinde gerekli kontroller yapılarak aracı kurumun takas borcu kapatılır.

Aracı kuruluşların, BİST Hisse Senedi Piyasası işlemlerinden kaynaklanan yükümlülüklerini T+2 günü saat 16:00’ya kadar yerine getirmeleri gerekmektedir. T+2 günü saat 16:00’ya kadar borcunu (fiziki teslimat, başka bir üye hesabından virman ya da mevcut saklama hesaplarından virman yoluyla) kapatmayan aracı kuruluşlar, herhangi bir bildirime gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılırlar. Bu durumda üyenin temerrüde düştüğü tarihten itibaren taahhüdünü yerine getirdiği tarihe kadar, tesliminde temerrüde düşülen menkul kıymetlerin işlem günündeki ağırlıklı ortalama fiyatlarından hesaplanan toplam Borsa değerleri veya nakit borcu esas alınarak BİST Repo-Ters Repo Pazarı’nda veya TCMB Bankalararası Para Piyasası’nda oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanın aşağıda belirtilen katları üzerinden hesaplanan tutar kadar temerrüt faizi tahsil edilir.

Takas süresi sonu itibari ile yükümlülüklerini yerine getirmeyerek temerrüde düşen üyeye, aynı gün içinde EFT kapanış saatine kadar yükümlülüğünü yerine getirirse, BİST Repo-Ters Repo Pazarı’nda veya TCMB Bankalararası Para Piyasası’nda oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanı (x 1) esas alınarak hesaplanan tutar kadar temerrüt faizi uygulanır.

Yükümlülüğünü takas gününde EFT kapanış saatinden sonra izleyen günlerde yerine getiren üyelere BİST Repo-Ters Repo Pazarı’nda veya TCMB Bankalararası Para Piyasası’nda oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanın üç katı (x 3) esas alınarak hesaplanan tutar kadar günlük temerrüt faizi uygulanır.

Temerrüt faizi, temerrüde düşülen tarih ile yükümlülüklerin yerine getirildiği tarih arasındaki takvim günleri esas alınarak hesaplanır. Aracı kuruluşların, T günü yaptığı alım veya satımların neticesinde oluşan nakit veya hisse senedi alacakları, Takasbank'ın takas işlemlerine taraf olmaması ve bu işlemlerin takaslarının temerrüt neticesinde tamamlanamama olasılığı nedeniyle, takas gününde üye hesaplarına aktarılamayabilir. Bu nedenle, T+1 günü aracı kuruluşlarca henüz takası tamamlanmamış olan (T günü alınan) hisse senetlerinin satılması durumunda ilgili takas gününde (T+3 günü) temerrüt söz konusu olabilir. Sürekli netleştirme yapılmadığından, T günü yapılan alış işlemlerinin T+3 gününden önce satışının yapılması teorik olarak temerrüt riski taşımaktadır. Üye temerrüt durumundan kaynaklanan yükümlülüklerinin gerektirdiği ödemeleri yapmazsa ödenmesi gereken para üyenin Borsaya yatırmış olduğu teminattan Borsaca resen karşılanır. Taahhüdünü yerine getirmeyip temerrüde düşen üyenin bu durumundan dolayı kendisine teslimat veya ödeme yapılamayan üyeye, gecikilen günler karşılığı olarak temerrüde düşen üyeden tahsil olunan temerrüt faizinin 2/3'ü ödenir. Alacaklı üyeye aynı gün içinde ödeme yapılması durumunda mağduriyet ödemesi söz konusu olmayacaktır.

Mağduriyet ödemesinin yapılabilmesi için, aynı gün yapılamayan teslim ya da ödemenin BİST, Takasbank A.Ş. ve TC Merkez Bankası’nın sisteminde meydana gelen sorunlardan kaynaklanmaması, nakit veya menkul kıymet alacaklı üyenin nakit veya menkul kıymet yükümlülüğünü zamanında yerine getirmesi, nakit veya menkul kıymet temerrüdüne düşen üyenin yazılı itirazının geçersiz kabul edilerek temerrüt faizinin tahsil edilmesi gerekmektedir.

T+2 günü saat 16:00 itibariyle T günü işlemlerinin takasını kısmen veya tamamen sonuçlandıramamış, yani temerrüde düşmüş üyelerin ve temerrüde konu işlemlerin bildirimi Takasbank tarafından T+3 günü 9:15 itibariyle Borsa Başkanlığı'na yapılacak ve ilgili piyasa müdürlüğü tarafından T+3 günü ilk seansta hisse senedi grup kodlarına göre “TE”, “TY” veya “TF” grup koduyla ayrı bir sırada ve "aynı gün valörlü" alım veya satımlarla temerrüt kapatma işlemleri yaptırılacaktır.